Μνήμη Παλαμά

Του Παντελή Μπουκάλα

Θυμήθηκα το συμβάν με αφορμή τα εβδομήντα χρόνια από τον θάνατο του Παλαμά: Το 1933, ο Πέτρος Χάρης αρχίζει μια έρευνα στα «Αθηναϊκά Νέα». Θέμα της «ποία η ωραιοτέρα λέξις της ελληνικής γλώσσης», και ειδικότερα «ποία η λέξις, η μία και μόνη, που αρέσει περισσότερο στους συγγραφείς, στους καλλιτέχνες και γενικότερα στους διανοουμένους». Πρώτον ρωτάει τον Παλαμά, που αρχικά «θέλησε να ξεφύγει», επειδή «ίσως και να βρήκε επιπόλαιο» το ερώτημα· και δικαίως. «Αλλά ξαφνικά έλαμψαν τα μάτια του» και πρόφερε την αγαπημένη του λέξη «με ανακούφιση, μ’ ενθουσιασμό, με κάποιο πείσμα: Δημοτικισμός». Ούτε πατρίδα ούτε Ρωμιοσύνη ή Ελλάδα, μάνα, ποίηση, αγάπη, ειρήνη ή Μούσα, όπως ίσως ανέμενε ο Π. Χάρης τότε και πολλοί σήμερα. Εξηγεί ο ποιητής: «Δεν σας κρύβω ότι δίνω αυτή την απάντηση γιατί μ’ αρέσει η λέξη, αλλά και εξ αφορμής της μεγάλης συκοφαντικής εκστρατείας που ξαναρχίζει εις βάρος όλων των δημοτικιστών» από τους «αναρμόδιους» που «κολλάνε σ’ όλους τον κομμουνισμό». Αλλωστε, ο δημοτικισμός και τον δήμο έχει μέσα του και το κίνημα, τον αγώνα· το πάθος.

Παλιά συνήθεια η συκοφαντία. Και στα γλωσσικά μας. Και παλιό το να πρωτοστατούν στις σχετικές εκστρατείες οι «αναρμόδιοι». Σήμερα, λ.χ., οπότε η ελληνική γλώσσα «ξαναπεθαίνει» για ένατη ή δέκατη φορά σε έναν αιώνα, όσοι κλαίνε ή κλαίγονται σε ράδια, κανάλια, σάιτ και πρωτοσέλιδα ότι σκοτώνουν τα φωνήεντά μας (οι κομμουνισταί, ποιοι άλλοι) και ενταφιάζουν τα σύμφωνά μας (οι εξωνημένοι του κρυφομπολσεβίκου Σόρος, βεβαίως βεβαίως), δεν μπαίνουν στον κόπο να διαβάσουν τα δήθεν γλωσσοκτονικά σχολικά βιβλία και εξαπολύουν κατάρες κατά της γλωσσολογίας που τους τις προμηθεύει η ιδεολογία τους. Η ιδεοληψία τους δηλαδή. Κι αν έβρισκαν μπροστά τους τον Σοσίρ ή τον Παλαμά, θα τους σωφρόνιζαν.

Κι ενώ με το ένα χέρι τους θα λιθοβολούσαν τον Παλαμά, με το άλλο θα κομμάτιαζαν το έργο του, ώσπου να βρουν δύο στίχους που κάπως να ταιριάζουν με το δόγμα τους και να τους σφετεριστούν. Τίποτα πιο συκοφαντικό από αυτό για τους ποιητές μας. Και το υφίσταται κι ο Σολωμός, κι ο Παλαμάς, κι ο Καβάφης, κι ο Ελύτης. Από αυτόκλητους ελληνολάτρες που θα ’καιγαν τα βιβλία όλων των προαναφερθέντων για να βάλουν, στη θέση τους, ένα και μόνο: τα Απαντα Γεωργαλά.

© Καθημερινή