Η κουλτούρα της άρνησης

Ξενοφών Α. Μπρουντζάκης

Το κακό με την κρίση – πέρα από την ολική οικονομική καταστροφή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καθημερινότητα του πολίτη – είναιι, το δίχως άλλο, ότι άγγιξε ελάχιστα την «κρίση» μας, τη γνώμη για τον εαυτό μας και τους άλλους, τη νοοτροπία μας. Θα στοιχημάτιζε κανείς ότι μια τέτοια συμφορά θα μας καθιστούσε σοφότερους για την επόμενη μέρα. Δυστυχώς, δεν υποθηκεύσαμε καμιά νέα ιδέα για το μέλλον, δεν αναζητήσαμε καμιά ουσιαστική απάντηση για το κακό που μας βρήκε, παρά μένουμε – εμμένουμε – πεισματικά στις θέσεις μας, δέσμιοι των προκαταλήψεών μας, των ψευδαισθήσεών μας για την πραγματικότητα, θεωρητικοποιώντας επιπλέον και την εγκληματική ανεπάρκειά μας, την πεισματική μας καταστροφική συνήθεια να υπερασπιζόμαστε με τον φανατισμό του αφελούς τη λάθος γνώμη που έχουμε σχηματίσει.

Το πιο ασφαλές συμπέρασμα που συνάγεται τελικά από αυτήν την καταστροφή που βιώνουμε δραματικά, είναι ότι φταίνε για εκατομμυριοστή φορά οι άλλοι. Και έχουμε πολιτικό σκεπτικό και περισπούδαστες αναλύσεις περί αυτού. Οι περίφημοι «άλλοι» είναι πάντα μπροστά μας, μας… βάζουν εμπόδια και, βάσει οργανωμένου σχεδίου εξόντωσής μας, προσπαθούν να μας αφανίσουν από προσώπου γης! Με αυτήν την αφέλεια πορευόμαστε λίγο - πολύ και τώρα, δίχως καν να περνά από το μυαλό μας μια πιο συνθετική άποψη για τα αίτια που μας οδήγησαν εδώ. Δυστυχώς, οι «θεωρίες» και οι περισπούδαστες αναλύσεις, που μας κάνουν ακόμα χειρότερους από ό,τι μας παρέλαβε η οικονομική κατάρρευση, καλά κρατούν. Οι συζητήσεις για τον Έλληνα μπορεί να διαρκέσουν και δυο χιλιετίες προκειμένου να αραδιάσει ένα σωρό εικασίες, από τις πιο πιθανές έως τις πιο απίθανες, εκτός από μια: την ορθή. Αυτήν που προσφέρει μια λύση, μια διέξοδο.

Η εξήγηση είναι ότι είμαστε λαός της σύγκρουσης, την επιζητούμε ακόμα και εκεί που δεν χρειάζεται· μας τρέφει η τυφλή αντιπαράθεση και η παρεξήγηση. Έχουμε σχηματίσει μια κουλτούρα άρνησης, καχυποψίας, διαστρέβλωσης, εχθρική στη συνθετική προσπάθεια. Η θετική προοπτική απέναντι σε οποιαδήποτε υπόθεση μας αποσυντονίζει, μας κάνει να νιώθουμε μειονεξία, να αισθανόμαστε άβολα και κυρίως… ηλίθιοι. Αντίθετα, η συστηματική καχυποψία, ο αντιθετικός λόγος προς χάριν της στείρας άρνησης, σε συνδυασμό με την επαρχιώτικη κουτοπονηριά, μας χαρίζουν αυτοπεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι εμείς δεν θα πιαστούμε πότε κορόιδα! Αυτή η πολιτική στάση είναι απόρροια της καταπιεστικής μετριότητας, όπως αυτή κυριάρχησε στην πολιτική, πνευματική και κοινωνική ζωή της χώρας στα χρόνια της μεταπολίτευσης.

Πριν από μερικές μέρες, δημοσιευτήκαν στον Τύπο για άλλη μια φορά τα σχέδια για την πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου. Η είδηση αναρτήθηκε σε διάφορα sites, με τις σχετικές μακέτες που απεικόνιζαν μια Πανεπιστημίου χάρμα οφθαλμών, δίχως αυτοκίνητα, μόνο με τραμ, δενδροφυτεμένη. Το πρώτο σχόλιο κάτω από την ανάρτηση ενός site ήταν ένα άκρως αρνητικό σχόλιο, ανερμάτιστο και βλακώδες – με τη βεβαιότητα της ευφυούς «παρέμβασης» που διαθέτουν οι ηλίθιοι. Αυτή η αταβιστική αντανακλαστική άρνηση απέναντι σε κάθε πρόταση που σχετίζεται με… οτιδήποτε (από μια απλή ανάπλαση ενός χώρου έως την εκδήλωση μιας επιχειρηματικής ενέργειας, που στην Ελλάδα σημαίνει ξεπούλημα, εθνική προδοσία και ό,τι βάλει ο νους κάθε πικραμένου) χρήζει ψυχιατρικής και όχι πολιτικής απαντήσεως.

Μπορεί η χώρα μας να έχει επιβαρυμένο ιστορικό «παραβατικότητας» σε παρόμοιες ενέργειες, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι οι γενικεύσεις αποτελούν τον ασφαλή κανόνα για να εξεταστεί κάθε ξεχωριστή περίπτωση. Είναι πολλές οι περιπτώσεις έργων που επιτιμήθηκαν σφοδρά στη διάρκεια της εκτέλεσής τους, με τη βεβαιότητα ότι έχουν γίνει όργια κακοτεχνιών, και στο τέλος διαψεύστηκαν οι επιτιμητές… Πόσες φορές ειπώθηκε επίσης ότι με την πρώτη βροχή θα ξηλωθούν δρόμοι που αποδείχτηκαν ανθεκτικοί στο πέρασμα του χρόνου;

Αυτή η ηδονική προσήλωση στην παθολογική καχυποψία απέναντι σε κάθε δημόσια ενέργεια προφανώς δεν μας κάνει δημιουργικότερους, ούτε περισσότερο έξυπνους. Αντίθετα, μας καθιστά γραφικούς, δέσμιους μιας καταστροφικής νοοτροπίας η όποια ταυτίζει την επιτυχία, την πρόοδο, την αισιοδοξία με πολιτική και κοινωνική μειοδοσία.

© Το Ποντίκι